دستگاه هواساز چیست و چه کاربردی دارد؟
دستگاه هواساز که در زبان انگلیسی Air Handling Unit و به اختصار AHU خوانده می‌شود، در روزگاری که طبق آمارها، بیش از 90 درصد عمر مردم در فضای داخلی خانه‌ها یا دفترهای کار می‌گذرد، اهمیت زیادی پیدا کرده است. امروزه به لطف صنعتی شدن و گسترش زندگی شهری! فضاهای داخلی نیز به مانند محیط بیرونی و شهری، در معرض انواع آلودگی‌ها قرار دارد.
به همین دلیل است که نام دستگاه‌های هواساز در کنار سیستم‌های تهویه مطبوع گرمایشی و سرمایشی مانند فن کویل، بویلر و چیلر مطرح می‌شود تا ساکنان فضاهای داخلی با کاربری‌های مسکونی یا تجاری در کنار دسترسی به دمای مطبوع محیطی در زمستان و تابستان از عواقب مخرب آلاینده های محیطی نظیر ریزگردها نیز در امان باشند.
احتمالا در اخبار هواشناسی و هشدارهای آلودگی هوا با واژه‌ی ذرات معلق یا particulate matter (PM) زیاد برخورد داشته‌اید، دست بر قضا یکی از عوامل پیشرفت روزافزون دستگاه‌های هواساز در صنعت تأسیسات در سال‌های اخیر، همین روند رو به رشد و نگران کننده‌ی وجود ذرات معلق در هوایی است که هر روز مجبور به تنفس آن هستیم.
برای آنکه بیشتر با چند و چون هواسازی دستگاه‌های هواساز آشنا شویم، بهتر است در وهله‌ی اول با نحوه‌ی کار این دستگاه‌ها در فرآیند تهویه ساختمان‌ها آشنا شویم.
دستگاه هواساز چطور کار می‌کند؟
عموما از دستگاه‌های هواساز در کنار سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی دیگر استفاده می‌شود تا با کمک این دستگاه‌ها، هوای سرد، گرم یا در حال تهویه‌ی ساختمان، با کیفیت بهتری به مشام ساکنان فضاهای داخلی ساختمان برسد. با این توضیح هر هواساز از حداقل یکی از انواع مختلف فن و یکی از مدل‌های گوناگون فیلتر هوا در کنار کویل گرمایشی، کویل سرمایشی، الکتروموتور، رطوبت‌ساز یا رطوبت‌گیر تشکیل شده است.
شاید در نگاه اول دستگاه‌های هواساز، در مقایسه با سایر تولیداتی که در صنعت تأسیسات و تهویه مطبوع به فروش می‌رسند، سازوکار پیچیده تری داشته باشند، اما در نهایت هدف از کنار هم قرار دادن تمام بخش‌های دستگاه‌های هواساز این است که کیفیت هوای استنشاقی داخل ساختمان بهبود محسوسی پیدا کند.
قوانین سخت‌گیرانه‌ی اتحادیه‌ی اروپا، تولید کنندگان هواساز را ملزم می‌کند تا در ساخت دستگاه‌های هواساز خود حتما از اجزا و قسمت‌هایی که در ادامه توضیح خواهیم داد، نیز استفاده کنند.
دستگاه هواساز از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟
- بدنه‌ی ساخته شده از استیل گالوانیزه
- کویل گرمایشی و سرمایشی
- فن در یکی از انواع Forward، Backward، پلاگ فن
- فیلتر
- دمپر
- تجهیزات نصب عملگر و سنسور
احتمالا جای تعجب ندارد برای دستگاه هواسازی که اموراتش با هوا و هواسازی می‌گذرد، فن یکی از قسمت‌های مهم دستگاه محسوب شود، به همین دلیل نیز استفاده از هر کدام از انواع مختلف فن‌ها، پاسخگوی یکی از نیازهای کاربری ساختمان‌هایی خواهد بود که به لطف خرید دستگاه هواساز نفسی تازه می‌کنند.
دستگاه هواساز و مدل‌های مختلف فن
ویژگی‌هـای فن Forward در دستگاه‌های هواساز:
- ابعاد کوچک و مناسب برای کاربردهایی که سایز فن مهم است.
- هوادهی بالا
- ایجاد آلودگی کم‌تر
- قابل استفاده در جهت‌گیری‌های بالازن، روبه‌روزن و بغل‌زن
- امکان کنترل خروجی متغیر موتورهای AC و DC به وسیله‌ی اینورتر
ویژگی‌های فن Backward در دستگاه‌های هواساز:
- مناسب برای کانال‌کشی‌های طولانی که ممکن است با افت فشار بالا همراه باشند.
- راندمان بالای فن
- خودآلودگی پایین
- قابل استفاده در جهت‌گیری‌های بالازن، روبه‌روزن و بغل‌زن
- امکان کنترل خروجی متغیر موتورهای AC و DC به وسیله‌ی اینورتر
ویژگی‌هـای پلاگ فن AC/DC:
- کلاس بهره‌روی انرژی IE2 برای موتور AC و IE3 برای موتور DC
- امکان کنترل خروجی متغیر موتورهای AC و DC به وسیله‌ی اینورتر
- امکان کنترل دقیق و ساده خروجی به وسیله‌ی دبیسنج
ویژگی‌های پلاگ فن دیواری:
- راندمان بالا حتی در بارهای جزئی
- امکان ارائه با اینورتر و کنترل کامل خروجی صفر تا 100 درصد بدون اتلاف انرژی
- امکان کنترل دقیق و ساده خروجی به وسیله‌ی دبیسنج
- سرویس نگهداری ساده به دلیل استفاده از موتور درایو مستقیم
- دارای سیستم درایو بی‌نیاز از سرویس دوره‌ای با طول عمر بالا
- عملکرد روان و کم صدا
دستگاه‌های هواساز بر چه مبنایی دسته‌بندی می‌شوند؟
هواسازها را بر مبنای موارد گوناگونی دسته‌بندی می‌کنند، اما یکی از رایج‌ترین دسته‌بندی برای انواع هواساز موارد زیر را در بر می‌گیرد:
دسته‌بندی هواساز بر مبنای جهت هوای خروجی
جهت هوای خروجی در هر هواساز متناسب با نوع فن به کار گرفته شده در دستگاه متفاوت خواهد بود، همانطور که در بندهای پیشین این مطلب نیز اشاره شد، هر هواساز متناسب با نوع فنی که روی دستگاه نصب شده است، هوا را در یکی از حالت‌های بالازن، روبه‌روزن و بغل‌زن در محیط به جریان می‌اندازد.
علاوه بر این ویژگی دستگاه‌های هواساز متناسب با نوع نیاز سفارش‌دهنده، ممکن است تنها شامل خروجی هوا باشند و یا اینکه با استفاده از ورودی و خروجی مجزا، هوا را از محیط پیرامونی دریافت و دوباره در فضای مورد نظر تخلیه کنند.
دسته‌بندی هواساز بر مبنای ساختار بدنه از نوع پنل‌های مدولار قابل برداشت یا یکپارچه
هواسازهای یکپارچه به صورت یک تکه ساخته می‌شوند و قابلیت تفکیک یا برداشت قسمت‌های مختلف پنل این نوع هواسازها وجو ندارد، از هواسازهای یکپارچه بیشتر در مکان‌هایی استفاده می‌شود که به دلیل وجود محدودیت فضا، امکان نصب هواسازها در مقیاس و اندازه‌های بزرگ وجود ندارد.
البته اندازه‌ی کوچک‌تر هواسازهای یکپارچه ممکن است به از دست رفتن بعضی از قابلیت‌های این نوع هواسازها منجر شود و مصرف‌کننده مجبور شود تا در کنار دستگاه هواساز در محل مورد نظر خود از سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی دیگری، همچون فن کویل یا داکت اسپیلیت هم استفاده کند.
هواسازهای مدولار در مقایسه با هواساز یکپارچه از انعطاف‌پذیری بسیار زیادی برخوردارند. دست سازنده‌ی این نوع هواسازها کاملا باز است تا این نوع از هواسازها را مطابق با نیازهای مد نظر مشتری، از لحاظ اندازه و قابلیت‌های مختلف کاملا شخصی‌سازی کنند.
دسته‌بندی هواساز بر مبنای نوع کاربری
نوع کاربری محل مورد استفاده، مورد دیگری است که در دسته‌بندی هواسازها مورد توجه قرار می‌گیرد. بر این مبنا هواسازها ممکن است به هواساز مسکونی، تجاری، صنعتی، عمومی و بهداشتی یا هواساز هایژنیک تقسیم شوند. هواسازهایی که با کاربری مسکونی ساخته می‌شوند، معمولا به منظور بهبود کیفیت هوای واحدهای آپارتمانی با مساحت نه چندان بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
به همین دلیل نیز جریان هوا در این نوع هواسازها معمولا از 1000 متر مکعب بر ساعت تجاوز نمی‌کند. علاوه بر این مسأله هواسازهای آپارتمانی یا مسکونی در مقایسه با هواسازهای هایژنیک یا تجاری از پیچیدگی کم‌تری برخوردارند و از منظر استانداردهای صنعت تأسیسات و تهویه مطبوع نیز استانداردهای متفاوتی را دنبال می‌کنند.
دسته‌بندی هواساز بر مبنای محل نصب در فضاهای داخلی یا بیرونی
دسته‌بندی هواسازها بر مبنای محل نصب در داخل یا خارج ساختمان، مورد دیگری است که در طبقه‌بندی انواع مختلف هواساز مورد استفاده قرار می‌گیرد، هواسازی که قرار است در فضاهای خارجی نصب شود، باید به صورت کامل ضد آب و ضد پوسیدگی باشد تا بدین ترتیب، دستگاه هواساز از گزند آب و طوفان در امان باشد.
به همین دلیل است که شرکت مبنا در ساخت بدنه‌ی دستگاه هواساز راتا از استیل ضد زنگ و پروفیل آلومینیومی اکسترود شده، استفاده شده و علاوه بر این بنا به درخواست مشتری امکان ارائه‌ی دستگاه هواساز با عایق پشم شیشه، پشم سنگ یا پلی اورتان نیز وجود دارد.
دستگاه هواساز و اجزای مختلف آن چه نقشی را در تهویه‌ی هوا ایفا می‌کنند؟
هدف غایی از کنار هم قرار دادن اجزای مختلف هر دستگاه هواساز، بهبود کیفیت هوای در گردش در محیط‌های سر پوشیده است، مبنای انجام این کار هم دریافت هوای محیط اطراف، بهبود کیفیت آن توسط دستگاه هواساز و بازدم مجدد آن در محیط داخلی است.
دستگاه هواساز برای ارتقای کیفیت هوا، در فرآیند پالایش، ذرات معلق را از هوای دریافتی محیط پیرامونی تفکیک می‌کند و بعد از جداسازی آلاینده‌ها از هوا، جریان موجود را متناسب با نیاز کاربر سرد یا گرم می‌کند. بعد از انجام این فرآیند است که دستگاه هواساز، جریان هوای پاکیزه را در ساختمان به جریان می‌اندازد.
در دستگاه‌های هواساز که هم شامل دمنده و مکنده‌ی هوا هستند، هواساز علاوه بر اینکه هوای تازه را در محیط منتشر می‌کند، هوای مازاد را نیز از محیط پیرامونی جذب و به سمت بیرون ساختمان هدایت می‌کند.
دستگاه هواساز و شناخت اجزای مختلف آن
بهترین راه برای شناخت نحوه عملکرد دستگاه‌های هواساز، آشنایی با جزء به جزء قطعاتی است که دستگاه‌های هواساز از کنار هم چیده شدن آن‌ها درست شده‌اند.
فیلتر دستگاه هواساز
فیلترهای هواسازها به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا آلاینده‌های مختلف هوا مانند گرد و غبار و ریزگردها، گرده‌ی گل و گیاهان و مواد حساسیت‌زا، باکتری‌ها و قارچ‌ها را از هوای استنشاقی محیط جدا کنند. علاوه بر این فیلترها با تمیز نگه داشتن هوا، ضمن کاربردهای بهداشتی، عمر مفید دستگاه‌های هواساز را نیز بالا می‌برند.
علاوه بر موارد فوق متناسب با کاربری ساختمان، ممکن است از پیش‌فیلترهای دیگری برای جلوگیری از عبور بو، چربی یا روغن و زنگار ناشی از فرسایش قطعات نیز در دستگاه‌های هواساز استفاده شود.
دستگاه هواساز و فیلترهای مختلف قابل استفاده برای پالایش هوا
فیلترهای هپا در دستگاه‌های هواساز:
از فیلترهای هپا در هواسازهای هایژنیک یا بهداشتی و محیط‌های بیمارستانی و درمانی برای فیلتر باکتری‌ها و ویروس‌ها استفاده می‌شود، نمونه‌های پیشرفته‌ی فیلترهای هپا این قابلیت را دارند تا از عبور ویروس‌های هوازی و گردش آن‌ها در جریان هوا جلوگیری کنند.
فیلترهای کیسه‌ای در دستگاه‌های هواساز:
فیلترهای کیسه‌ای مهم‌ترین ابزار یونیت‌های هواساز برای غبارگیری در کارخانجات سیمان محسوب می‌شوند. از فیلترهای کیسه‌ای برای جلوگیری از ورود آلاینده‌هایی با قطر حدود 1 میکرون و بیشتر در محیط‌های صنعتی و کارخانه‌ای استفاده می‌شود. در صورت نصب صحیح فیلترهای کیسه‌ای این نوع فیلترها تا 95 درصد موارد در پالایش هوا توسط هواسازها موفق عمل خواهند کرد.
فیلترهای کیسه‌ای در دو نوع معمولی و بهینه‌ساز مصرف انرژی و با اعماق 300، 380، 580، 600 و 900 میلی‌متری روی یونیت هواساز قابلیت نصب دارند.
فیلترهای پنلی در دستگاه‌های هواساز:
فیلتر پنلی برای پالایش هوا از سیستم فیلتراسیون مصنوعی موجدار بهره می‌برد. این نوع فیلترهای دستگاه‌های هواساز در داخل قاب‌هایی از جنس گالوانیزه، استیل، آلومینیومی و یا چوبی تعبیه می‌شوند. از فیلترهای پنلی به عنوان پیش‌فیلتر و گاهی اوقات نیز در جایگاه فیلتر اصلی در دستگاه‌های هواساز برای بیمارستان‌ها، اتاق‌های پخت رنگ، کابین‌های رنگ صنایع خودروسازی، پالایش هوای ورودی به كمپرسور توربین‌ها و هود آشپرخانه‌ها استفاده می‌شود.
فیلترهای الکترواستاتیک در دستگاه‌های هواساز:
این نوع فیلترها از طریق اعمال ولتاژ به الکترودهای فیلتر، میدان الکتریکی قوی ایجاد می‌کنند تا از طریق بار دار شدن ذرات هوا، ذرات آلاینده جذب صفحه‌ی فلزی فیلتر شوند.
فیلترهای کربن در یونیت‌های هواساز:
در این نوع فیلترها از کربن فعال یا کربن اکتیو استفاده می‌شود، مقدار بسیار اندکی از کربن فعال قابلیت جذب حجم قابل توجهی از گازهای آلاینده مانند دی‌اکسید کربن، منو اکسید کربن، منو اکسید نیتروژن و دی اکسید نیتروژن را دارا است. از این نوع فیلترها بیشتر در صنایعی که با مشکل آلایندگی گازهای مختلف مواجهند، استفاده می‌شود.
فیلتر فشرده در یونیت‌های هواساز:
از این نوع فیلترها برای پاکسازی ذرات بسیار ریزی استفاده می‌شود که ممکن است امکان حذف آن‌ها توسط سایر فیلترها وجود نداشته باشد.
فیلتر هیبریدی در یونیت‌های هواساز:
فیلتر هیبریدی از ترکیب ویژگی‌های دو فیلتر مختلف یونیت‌های هواساز یعنی الکترواستاتیک و فیلترهای کیسه‌ای، ساخته می‌شود. این نوع فیلترهای دستگاه‌های هواساز، در مقایسه با فیلترهای کیسه‌ای در غبارگیری از هوا، بسیار مقرون به صرفه‌تراند و عملکرد قابل توجهی نیز دارند.
فلیتر فلزی گسترده:
از فیلترهای فلزی گسترده در فیلتراسیون جریان هوای داخلی صنایعی استفاده می‌شود که نیاز به دستگاه هواسازی دارند که قابلیت فیلتراسیون چربی یا غبارهای حاوی روغن را داشته باشد.
فیلتر کریستال:
از فیلترهای کریستال در هواساز با قابلیت بهداشتی یا هایژنیک استفاده می‌شود و این دسته از هواسازها نیز در فیلتراسیون ویروس‌ها و باکتری‌ها، عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داده‌اند.
فیلترها در عملکرد و بازده انرژی دستگاه‌های هواساز نقشی کلیدی ایفا می‌کنند و در فرآیند فیلتراسیون، طراحان یونیت‌های هواساز توجه ویژه‌ای به میزان بالا رفتن فشار کاری دستگاه، در صورت افزایش حجم آلودگی جذب شده توسط فیلتر دستگاه را دارند.
یونیت هواساز مجهز به تجهیزات بازیافت انرژی
متأسفانه هواسازهای مجهز به سیستم بازیافت انرژی یا هیت ریکاوری به دلیل پایین‌تر بودن هزینه‌های انرژی در کشور ما در مقایسه با کشورهای اروپایی و امریکای شمالی و گران‌تر بودن هزینه‌ی تولید این دستگاه‌ها در مقایسه با مدل‌های معمولی، کم‌تر مورد توجه مصرف‌کنندگان یونیت‌های هواساز قرار گرفته‌اند. اما نباید این مسأله را از نظر دور داشت که با توجه به صرفه‌جویی تقریبا 50 درصدی هواسازهای مجهز به بازیافت انرژی یا هیت ریکاوری، خرید دستگاه هواساز با این قابلیت‌ها در بلند مدت، نه تنها گران تمام نخواهد شد، بلکه با توجه به صرفه‌جویی در هزینه‌های قبض‌های مصرفی، در بلند مدت ارزان‌تر نیز خواهد بود.
یونیت هواساز با بازیافت انرژی برای گرم یا سرد کردن هوای خارجی از سرما یا گرمای همان جریان هوایی استفاده می‌کند که از دمپرهای هواساز تخلیه می‌شوند. به عنوان مثال یونیت هواساز هیت ریکاوری که در فصل زمستان در قاره‌ی اروپا به کار گرفته می‌شود، با استفاده از گرمای همین جریان هوای خروجی، دمای 5- درجه‌ی بیرون را تا 15 درجه‌ی سانتیگراد بالای صفر افزایش می‌دهد.
به طور کلی امکان خرید هواساز هیت ریکاوری یا بازیافت انرژی در 3 نوع مختلف وجود دارد:
- هواساز چرخ انرژی یا چرخ حرارت: چرخ حرارتی در این نوع هواسازها با چرخش مداوم خود، همواره جریان پایداری از هوا میان هوای ورودی و خروجی ایجاد می‌کند و به این ترتیب، هوای گرم بیرون در تابستان با هوای سرد تولید شده توسط هواساز خنک و در فصل زمستان نیز در اثر تماس با هوای داغ یونیت، گرم می‌شود.
- هواساز صفحه‌ای یا پلیتی: در این نوع هواساز، هوای خارجی به سمت داخل دستگاه هدایت می‌شود و هوای داخل یونیت نیز از کانال‌های بسیار باریکی عبور داده می‌شود. در این شیوه جریان هوای خارجی و داخلی به صورت مستقیم با یکدیگر هیچ تماسی پیدا نمی‌کنند و حرارت از طریق صفحه‌ی مبدل حرارتی مخصوصی که این دو جریان هوا را از یکدیگر جدا می‌کند، انتقال پیدا می‌کند.
- هواساز کویل دورگذر: در صورتی که کانال‌های هوای ورودی و خروجی از یکدیگر فاصله داشته باشند و امکان انتقال حرارت از طریق صفحه یا پلیت مبدل حرارتی وجود نداشته باشد، از سیستم کویل دورگذر برای بازیافت انرژی در دستگاه‌های هواساز استفاده می‌شود.
در این شیوه از دو عدد کویل آبی استفاده می‌شود و وظیفه‌ی انتقال انرژی سرمایشی یا گرمایشی جریان هوای خروجی از هواساز به هوای خارج توسط سیال واسط آب انجام می‌شود. سیال واسط آب در هواساز کویل دورگذر با استفاده از دو عدد کویل به صورت رفت و برگشت به جریان می‌افتد.
دستگاه هواساز و کاربری‌های مختلف ساختمان
فرقی نمی‌کند برای کدام کاربری ساختمان، نیازمند خرید هواساز و نصب هوارسان باشید، با توجه به تنوع و انعطاف‌پذیری که در تولید دستگاه‌های هواساز وجود دارد، امکان خرید دستگاه هواساز برای هر نوع کاربری و نیازمندی وجود خواهد داشت. با این تفاسیر، خیلی مهم است که پیش از خرید دستگاه هواساز بررسی‌های لازم را انجام داد.
خرید دستگاه هواساز راتا تولید شرکت مبنا
با توجه به پیچیدگی‌ها و مسائل فنی مرتبط با خرید هواساز مناسب، تماس با واحد فروش و بازاریابی شرکت مبنا، راهنمایی‌های کاربردی و عملیاتی ارزشمندی را در رابطه با خرید هواساز متناسب با نیازهای مصرف‌کننده در اختیار وی قرار می‌دهد.
شرکت مبنا هواسازهای راتا را به گونه‌ای طراحی کرده است که یونیت‌های برند راتا عملکرد مطلوب تهویه را متناسب با هر محل نصب و در هر شرایطی دارا باشند. اعتماد مشتریان و اجرای پروژه‌های متعدد با کاربری‌های مختلفی نظیر ساختمان‌های مسکونی، مراکز تجاری، بیمارستان‌ها و استخرها خود گواهی زنده برای این مدعاست.
استانداردهای کیفی دستگاه هواساز راتا تولید شده در شرکت مبنا
تمامی دستگاه‌ها و یونیت‌های هواساز راتا بر مبنای استانداردهای روز جهانی طراحی و تولید شده‌اند. علاوه بر این هواسازهای راتا مطابق با دستورالعمل‌های کیفی خاص در محیط کارخانه کاملا مونتاژ و تست و در صورت نیاز با تمام اتصالات هیدرولیکی و برقی مورد نیاز برای نصب سریع در محل عرضه می‌شوند.
تست فشار کویل‌های سرمایش و گرمایش بلافاصله پس از ساخت کویل و همچنین پس از نصب در هواساز راتا زیر نظر مهندسان فنی در کارخانجات مبنا صورت می‌پذیرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با ویژگی‌های فنی و ظرفیت‌های هوادهی متنوع با واحد فروش و بازاریابی شرکت مبنا تولیدکننده‌ی دستگاه‌های هواساز راتا تماس بگیرید.
